Τα δύο ακατοίκητα νησιά της Γραμβούσας, η Άγρια και η Ήμερη Γραμβούσα βρίσκονται κοντά στο ομώνυμο ακρωτήρι των Χανίων. Είναι πολύ κοντά στον Μπάλο, διάσημο για τα εξωτικά του νερά που θυμίζουν Καραϊβική. Η Ήμερη Γραμβούσα είναι διάσημη για το επιβλητικό της κάστρο, για την πανέμορφη παραλία και το μοναχικό ναυάγιο.
Η Άγρια Γραμβούσα
Η Άγρια Γραμβούσα βρίσκεται βόρεια από το άκρο του Ακρωτηρίου της Γραμβούσας και η πρόσβαση είναι αρκετά δύσκολη, λόγω των ψηλών βράχων που σαν τοίχοι περιτριγυρίζουν το νησί. Το αφιλόξενο νησάκι έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Natura, όπως και όλη η ευρύτερη περιοχή, καθώς στους βράχους της φιλοξενεί γλάρους και διάφορα είδη πουλιών.
Ήμερη Γραμβούσα
Αντίθετα, η Ήμερη Γραμβούσα (που θα την ακούσετε να αναφέρεται απλά και ως Γραμβούσα) είναι προσβάσιμη, καθώς στην νότια και απάνεμη πλευρά της, υπάρχει ένα λιμανάκι όπου σταματούν τα καραβάκια που εκτελούν εκδρομές από τη Κίσσαμο προς τον Μπάλο, σταματώντας και στο νησάκι. Η διαδρομή από την Κίσσαμο ως την Ήμερη Γραμβούσα διαρκεί 1 ώρα. Δίπλα στο λιμανάκι υπάρχει μια υπέροχη παραλία με θαυμάσια χρώματα. Βόρεια της παραλίας βρίσκεται ακόμη προσαραγμένο το πολυφωτογραφημένο ναυάγιο της Γραμβούσας. Επίσης, από την παραλία που βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, ξεκινούν σκαλοπάτια που φτάνουν στο επιβλητικό φρούριο της Γραμβούσας.
Η Ιστορία της Ήμερης Γραμβούσας και το Κάστρο
Η Γραμβούσα στην αρχαιότητα λεγόταν Κώρυκο, ενώ το όνομα Γραμβούσα προέρχεται από την βενετσιάνικη λέξη Garabuse.
Στην Ήμερη Γραμβούσα βρίσκονται τα ερείπια ενός ενετικού κάστρου, το οποίο χτίστηκε το 1579-84, σε ύψος 137 μέτρων πάνω από το φυσικό λιμάνι του νησιού. Η θέση του κάστρου ήταν στρατηγική, καθώς προστάτευε όλη τη βορειοανατολική Κρήτη. Το μέγεθος του εξακολουθεί να εντυπωσιάζει, καθώς έχει τριγωνικό σχήμα, με κάθε πλευρά του να ξεπερνά το ένα χιλιόμετρο.
Παρά το μέγεθος του και την μεγάλη του χωρητικότητα (3000 άνδρες), φαίνεται ότι δεν χρησιμοποιήθηκε από τους Ενετούς σε κάποια σημαντική μάχη. Η Γραμβούσα παραδώθηκε στους Τούρκους το 1892, ύστερα από δωροδοκία των Τούρκων στον Ενετό φρούραρχο.
Όταν η Γραμβούσα επανήλθε στα χέρια των Κρητών Επαναστατών, το 1825, το φρούριο έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην έκβαση του απελευθερωτικού αγώνα, καθώς έγινε έδρα της Επαναστατικής Επιτροπής Κρήτης. Το νησί χρησιμοποιήθηκε σαν ορμητήριο για 3 χρόνια από 3000 επαναστάτες, οι οποίοι λόγω έλλειψης τροφής στον τόπο αναγκάστηκαν να επιδοθούν σε πειρατεία. Το νησί τότε απέκτησε αρνητική φήμη σε όλη την Ευρώπη και το 1830, με επέμβαση του Ιωάννη Καποδίστρια, το νησί απελευθερώθηκε. Ύστερα από το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) η Κρήτη, μαζί και το φρούριο, παραδόθηκε στους Τούρκους.
Το ναυάγιο
Το σκουριασμένο ναυάγιο που βρίσκεται δίπλα από το λιμάνι της Γραμβούσας, έχει γίνει πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο της περιοχής και κομμάτι της ιστορίας του. Πολλοί αναρωτιούνται ποια είναι η ιστορία του ναυαγίου, την οποία και περιγράφουμε αναλυτικά στη συνέχεια.
Προκειται για το Μότορσιπ Δημήτριος Π, μήκους 146 ποδιών. Το σκάφος απεπλευσε την 30η Δεκεμβρίου του 1967 από την Χαλκίδα, με 440 τόνους τσιμέντα και προορισμό την βόρεια Αφρική. Λόγω καιρού, αναγκάστηκε να αγκυροβολήσει στον Όρμο Διακόφτι των Κυθηρων. Στις 6 Ιανουαρίου απέπλευσε για τον προορισμό του, όμως συνάντησε και πάλι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και αναγκάστηκε να αλλάξει πορεία προς τις δυτικές ακτές της Κρήτης. Αγκυροβόλησε στην νότια πλευρά της νήσου Ήμερη Γραμβουσα σε απόσταση 200 περίπου μέτρα από την ακτή και έριξε και τις δυο άγκυρες.
Στις 8 Ιανουαρίου του 1968 και περί ώρα 13.15 κόπηκε η αλυσίδα της δεξιάς άγκυρας και ο κυβερνήτης προσπάθησε να κρατήσει το σκάφος με τη βοήθεια της μηχανής, όμως τελικά δεν τα κατάφερε, το σκάφος προσάραξε με την αριστερή πλευρά και το μηχανοστάσιο κατακλύστηκε από νερά.
Ο κυβερνήτης διέταξε την εγκατάλειψη του σκάφους και το πλήρωμα παρέμεινε στην Ήμερη Γραμβουσα μέχρι τις 10 του Ιανουαρίου, λόγω κακών καιρικών συνθηκών και τελικά παρελήφθησαν από το αντιτορπιλικό Ιέραξ που είχε καταπλεύσει στην Σούδα. Το καράβι παρέμεινε εκεί, μέχρι και σήμερα, αποτελώντας πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του τοπίου.
Περιβάλλον
Το τοπίο στην Ήμερη Γραμβούσα είναι εντελώς παρθένο και η θέα στον Μπάλο είναι συναρπαστική. Στο νησί συναντά κανείς αμέτρητους κάκτους και χαμηλή βλάστηση, ένα τοπίο που θυμίζει Αφρική!
Η ευρύτερη περιοχή της Γραμβούσας και η λιμνοθάλασσα του Μπάλου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Ανατολικής Μεσογείου και έναν από τους δρόμους μετανάστευσης των πουλιών στη Μεσόγειο. Στη χερσόνησο και στα νησιά της Γραμβούσας εντοπίζονται περισσότερα από 100 είδη πουλιών και 400 είδη φυτών. Σε ενάλια σπήλαια της περιοχής γεννά η μεσογειακή φώκια, ενώ στην περιοχή έρχεται να αναζητήσει συχνά την τροφή της και η θαλάσσια χελώνα Caretta-Caretta.
www.cretanbeaches.com